Wybrane aspekty nadciśnieniowego systemu zapobiegania zadymieniu

Z systemami służącymi zapobieganiu zadymienia najczęściej spotykamy się przy zabezpieczeniu pionowych dróg ewakuacyjnych (klatek) i rzadziej przy zabezpieczeniu poziomych dróg (korytarze). Najczęstszym rozwiązaniem jest system podwyższonego różnicowania ciśnień, czyli inaczej – nadciśnieniowy system zapobiegania zadymieniu.

Głównym celem nadciśnieniowego systemu zapobiegania zadymieniu jest ustalenie gradientu ciśnienia (kierunku przepływu powietrza) – najwyższe ciśnienie jest utrzymywane na chronionych drogach ewakuacji, a w przestrzeniach od nich oddzielonych ciśnienie jest stopniowo zmniejszane.

Oddymianie klatek schodowych przepisy

Z aktualnych zapisów w Warunkach Technicznych wynika, że instalacje oddymiania powinny być stosowane również w niektórych budynkach mieszkalnych, np. w budynku mieszkalnym powyżej 6 kondygnacji z jedną nieobudowaną klatką schodową.

Według § 245 Warunków Technicznych dla pionowych dróg ewakuacyjnych drzwi prowadzące na klatkę schodową mają być drzwiami dymoszczelnymi. Urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące usuwaniu zadymienia (wymagane na klatkach schodowych budynków wielokondygnacyjnych) mają być uruchamiane samoczynnie za pomocą systemu wykrywania dymu.

Z kolei według § 256 WT dopuszczalna długość dojścia ewakuacyjnego w budynku o kategorii ZL IV, przy jednym kierunku ewakuacji (1 klatka schodowa), wynosi 60 m (w tym 20 m na poziomej drodze ewakuacyjnej). Dopuszczalne jest wydłużenie tej długości o 50%, pod warunkiem że droga ewakuacyjna jest chroniona za pomocą samoczynnych urządzeń oddymiających.

Zapobieganie zadymieniu na klatkach schodowych, w przedsionkach oraz w szybach dźwigów (windowych)

§ 247. 1. WT budynku wysokim (W) i wysokościowym (WW), w strefach pożarowych innych niż ZL IV, należy zastosować rozwiązania techniczno-budowlane zabezpieczające przed zadymieniem poziomych dróg ewakuacyjnych.

Najpowszechniej stosowanym standardem przy nadciśnieniowym systemie oddymiania jest niezmiennie norma PN-EN 12101-6:2007 „Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła – Część 6: Wymagania techniczne dotyczące systemów różnicowania ciśnień – Zestawy urządzeń”.

W normie określono oraz podzielono na klasy systemy ciśnieniowe, które zapobiegają rozprzestrzenianiu się dymu przez otwory w przegrodach budowlanych. Określono również procedury sprawdzania zastosowanych systemów oraz wskazano warunki ich wykonania i odbioru. Specyfikacje można zastosować do przestrzeni takich jak klatki schodowe, korytarze, przedsionki.

Podobnie jak przy pozostałych systemach należy zacząć od ustalenia kilku podstawowych wymagań funkcjonalnych dla systemu.

1. Wytworzenie i utrzymanie stabilnego nadciśnienia w trzonie klatki schodowej w stosunku do przestrzeni otaczającej. Ustala się to dla zamkniętej klatki schodowej, tzn. gdy wszystkie prowadzące na nią drzwi są zamknięte. Bezpieczna określona wielkość nadciśnienia wacha się od 30 do 80 Pa, w zależności od klasy przyjętego systemu. Często wartość wynosi 50 Pa.
2. Utrzymanie nadciśnienia o takiej wartości, by ewakuujący się ludzie byli w stanie otworzyć drzwi. Parametr ten nie może przekraczać 100 N – siły potrzebnej do otwarcia drzwi.
3. Ochrona klatki schodowej podczas przeprowadzania ewakuacji i akcji ratowniczej. Ustala się to przy otwartych drzwiach pomiędzy przestrzenią chronioną i niechronioną nadciśnieniem. Parametr jest spełniony, jeśli zostanie utrzymana określona doświadczalnie prędkość przepływu powietrza – mieści się ona w przedziale od 1 do 2 m/s.

Przy obliczeniach uwzględnia się efekt kominowy i parcie siły wiatru. Warto wiedzieć, że wprowadzona zmiana dla normy 12101-6 zakłada utrzymanie nadciśnienia nie mniejszego niż 30 Pa. Jednocześnie na żadnej kondygnacji siła niezbędna do otwarcia drzwi nie może przekroczyć 100 N.

Należy również pamiętać, że obliczenia w normie są oparte na normatywnych wielkościach nieszczelności. Rzeczywisty poziom nieszczelności w danym budynku jest ściśle związany z jego stanem, funkcjonowaniem oraz eksploatacją. Niektóre budynki swój normatywny poziom nieszczelności uzyskują nawet dopiero po kilku latach eksploatacji. Mając do czynienia z budynkami modernizowanymi należy zacząć od inwentaryzacji oraz pomiarów skuteczności istniejących instalacji.

Zasady projektowania nadciśnieniowych systemów oddymiania

Przy projektowaniu nadciśnieniowych systemów zapobiegania zadymieniu kierujemy się poniższymi regułami:

• dobór odpowiedniej klasy systemu w zależności od przeznaczenia obiektu i przyjętego scenariusza ewakuacji (na podstawie normy),
• określenie poziomu szczelności przestrzeni chronionych nadciśnieniem,
• określenie strumienia powietrza koniecznego do spełnienia kryterium nadciśnienia w przestrzeni chronionej,
• określenie wielkości punktu odbioru powietrza i dymu,
• określenie strumienia powietrza dla spełnienia kryterium prędkości przepływu w drzwiach otwartych,
• określenie wielkości klapy upustowej lub dodatkowych punktów nawiewno-wywiewnych, jeśli są wymagane (w budynkach wysokościowych jako punkty dodatkowego nawiewu powietrza zaleca się zastosowanie wentylatorów wspomagających).

Ze względu na zmieniające się poziomy szczelności budynku systemy różnicowania ciśnienia naszym zdaniem wymagają okresowych regulacji. Tylko wówczas mogą być dostosowane do aktualnego stanu budynku i zapewniać pełne bezpieczeństwo. Inwestorzy nie zapominacie o obowiązkowych przeglądach swoich instalacji.